<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
???????: پویان | 
یک شنبه 28 فروردين 1390
اکولوژِی طبیعی را بررسی کنیم
هر یک از شاخه های علوم برای خود موضوع خاصی دارند و اساس دلیل تمایز شاخه های مختلف تفاوت در موضوعات مورد بحث آنهاست.
هر یک از شاخه های علوم برای خود موضوع خاصی دارند و اساس دلیل تمایز شاخه های مختلف تفاوت در موضوعات مورد بحث آنهاست. بر این اساس مجموعه دانسته های انسان درباره موجود زنده و اختصاصات آنها در چهارچوب دانش زیست شناسی جمع بندی می گردند. اما به دلیل وسعت موضوع شاخه های فرعی زیست شناسی انتظام یافته و هر یک از شاخه ها ، موجودات زنده را در اشلهای مختلف بررسی و تحقیق می نماید. اکولوژی را با عبارات زیر می توان تعریف کرد: مطالعه روابط متقابل بین موجودات زنده و محیط ، مطالعه ساختمان و کیفیت وقوع پدیده های زیستی در طبیعت ، مطالعه ساختمان و نحوه عملکرد طبیعت و مطالعه ساختمان و فیزیولوژی طبیعت.
مباحثی که در اکولوژی مطرح می شود به صورت زیر است. تولید و تجزیه اکوسیستمها ، جریان ماده و انرژی در اکوسیستمها ، چرخه های بیوژئوشیمیایی ، هرمهای اکولوژیک و زنجیره های غذایی، انواع زیستگاهها ، آلودگیهای زیست محیطی .... اکولوژی از بین دانشهای بشر تنها رشته ای که به عواقب علم و تکنولوژی می اندیشد و نگران افزایش علم و دخالت انسان در محیط است. جمعی اکولوژی را "علم ضد علم" نامیده اند چون سعی دارد نقش ترمز را روی ماشین علم و قدرت انسان بازی کند.
● تقسیمات اکولوژی
اکولوژی را بر مبنای شرایط مطالعه به دو بخش می توان تقسیم کرد.
▪ اتواکولوژی (Autoecology)
از دید مکتب فرانسوی اگر یک موجود زنده به تنهایی در ارتباط با محیط مطالعه شود و هیچگونه رابطه ای با موجودات زنده دیگر در محیط نداشته باشد این نوع مطالعه اتواکولوژی است. مثلا گیاهان در مناطق نزدیک قطب یا در بیابانها در فواصل بسیار دور از همدیگر رشد و زندگی می کنند و عملا هیچگونه ارتباط زیستی اعم از حمایت یا رقابت با همدیگر ندارند، مطالعه در چنین محیطهایی داخل بحث اتواکولوژی قرار دارد. در مکتب آمریکایی اگر موجود زنده ای به حالت منفرد و یا عده ای از افراد متعلق به یک گونه واحد در رابطه با محیط بررسی شوند این مطالعه اتواکولوژی است.
▪ سین اکولوژی (Synecology)
وقتی موجود زنده در کنار موجودات زنده دیگر اعم از اینکه به گونه واحد یا گونه های متعددی متعلق باشند، زندگی کند، مطالعه اکولوژی چنین موجودی در محدوده بحثهای سین اکولوژی می باشد. یا به عبارت دیگر اگر موجود یا موجودات زنده در جمع سایر موجودات زنده مورد بررسی قرار گیرد. مطالعه از نوع سین اکولوژی است. مثلا مطالعه یک درخت بلوط یا درختان بلوط در یک جنگل و در جمع سایر گیاهان و جانوران.
● تفاوت اکولوژی و فیزیولوژی گیاهی
تفاوت اساسی اکولوژی و فیزیولوژی گیاهی این است که دانش فیزیولوژی اثرات فرد فرد عوامل محیط را در شرایط آزمایشگاهی بر روی پدیده های حیاتی بررسی می کند. به این معنی که کلیه عوامل محیط را مصنوعا و در یک حد ثابت در آزمایشگاه ایجاد می نماید و آنگاه اثرات نوسان یک عامل را بر روی پدیده های زیستی مطالعه می کند. ولی دانش اکولوژی اثرات عوامل محیط را در شرایط طبیعی در روی موجودات زنده بررسی می نماید.
فرق اساسی شرایط آزمایشگاهی و طبیعت در این نکته است که وقتی یکی از عوامل محیط در طبیعت تغییر می کند، عده ای از عوامل و شرایط دیگر محیط به تبعیت از همان عامل نوسان می کنند. به همین لحاظ دشواری بسیار مهم مطالعات اکولوژی پیچیدگی شرایط مطالعه است. به علاوه اکولوژی به اثرات موجودات زنده در روی محیط نیز عمیقا توجه دارد.
● مباحث مورد بحث در اکولوژی عمومی
▪ اکوسیستم
کلیه موجودات زنده یک ناحیه مفروض را که با محیط فیزیکی خود در کنش متقابل هستند. بطوریکه جریان انرژی در آن موجب پیدایش ساختمان مشخص تغذیه ای ، تنوع زیستی و گردش مواد گردد و چرخه دقیقا یا تقریبا بسته برای انتقال مواد بین محیط و موجودات زنده برقرار گردد که تثبیت و انتقال انرژی خورشید را ممکن سازد، اکوسیستم نامیده می شود. مباحثی که در داخل اکوسیستم بحث می شود شامل این موارد است. اجزای اکوسیستم ، فاکتورهای محیطی و شیمیایی در اکوسیستم ، تولید و تجزیه در اکوسیستم ، جریان ماده و انرژی در داخل اکوسیستم ، تولیدات غذایی در اکوسیستم ، زنجیره های غذایی و شبکه غذایی و هرمهای اکولوژیکی.
● اصول کلی در مورد مطالعه محیط
یکی از این اصول میدان اکولوژی یا نیش اکولوژی می باشد. منظور از میدان اکولوژی یک موجود زنده مجموعه ای از شرایط محیط است که موجود زنده در طبیعت تحت آنها زندگی می کند. در این محدوده باید دامنه نوسان محیط و اثرات آنرا در روی پدیده های حیاتی بررسی و مشخص کنیم. از اصول دیگر می توان به عوامل محدود کننده اشاره کرد. در این مورد دو قانون مینیمم و تحمل بحث می شود.
قانون مینیمم می گوید که عنصر غذایی که کمترین مقدار را در محیط زندگی جاندار حائز است میزان رشد و نمو آن را تعیین می کند. قانون مینیمم در طبیعت حکومت می کند. قانون تحمل می گوید که وفور و یا شدت عوامل اکولوژیکی می توانند مرزها و امکانات رشد و زندگی جانداران را محدود و معین سازند. در این مقوله تطابق موجودات زنده با عوامل محدود کننده ، شرایط مناسب یا Optimal در ارتباط با عوامل محدود کننده بحث می شود.
● جمعیت
مفهوم و معنای کلمه جمعیت برای اذهان همه مردم آشناست. وقتی می گوییم جمعیت ایران ، منظور همه ایرانیانی است که در یک زمان معین در کشور ایران زندگی کرده یا می کنند. از نظر اکولوژی نیز تعریف جمعیت اساسا بر این مبنا است. جمعیت مجموعه افراد متعلق به یک گونه است که در یک فضای معین و در یک زمان مشخص زندگی می کنند. زندگی موجودات در حالت انفرادی و اجتماعی عمیقا باهم تفاوت است. بررسی جوامع زنده بخش مهمی از دانش اکولوژی را تحت عنوان سین اکولوژی تشکیل می دهد.
● آلودگیهای محیط زیست
ورود هر نوع ماده خارجی به آب ، هوا و خاک به میزانی که کیفیت فیزیکی ، شیمیایی یا بیولوژیکی اجزای محیط را تغییر داده و به حال موجودات زنده مضر باشد، آلودگی نام دارد. مباحثی مرتبط که در اکولوژی مطرح می شود شامل مواد آلاینده طبیعی ، مواد آلاینده مصنوعی ، تقسیم بندی آلودگیها ، اثرات مواد آلاینده و آلودگی توسط مواد رادیواکتیو می باشد.
● زیستگاهها
زیستگاهها به مکانهایی اطلاق می شود که موجود زنده گیاهی و جانوری در آنجا زندگی می کنند. فاکتورهای زیادی تعیین کننده نوع زیستگاه موجودات زنده است. زیستگاهها ۴ نوع هستند: زیستگاههای خشکی ، زیستگاههای آبی ، زیستگاههای هوایی و زیستگاههای زیرزمینی. که مطالعه این محیطها و موجودات در آنها در محدوده علم اکولوژی قرار دارد.
● ارتباط اکولوژی با سایر علوم
اکولوژی با رشته های فیزیولوژی گیاهی ، گیاه شناسی ، جانور شناسی ، ژنتیک و میکروبیولوژی در ارتباط است.
هر یک از شاخه های علوم برای خود موضوع خاصی دارند و اساس دلیل تمایز شاخه های مختلف تفاوت در موضوعات مورد بحث آنهاست. بر این اساس مجموعه دانسته های انسان درباره موجود زنده و اختصاصات آنها در چهارچوب دانش زیست شناسی جمع بندی می گردند. اما به دلیل وسعت موضوع شاخه های فرعی زیست شناسی انتظام یافته و هر یک از شاخه ها ، موجودات زنده را در اشلهای مختلف بررسی و تحقیق می نماید. اکولوژی را با عبارات زیر می توان تعریف کرد: مطالعه روابط متقابل بین موجودات زنده و محیط ، مطالعه ساختمان و کیفیت وقوع پدیده های زیستی در طبیعت ، مطالعه ساختمان و نحوه عملکرد طبیعت و مطالعه ساختمان و فیزیولوژی طبیعت.
مباحثی که در اکولوژی مطرح می شود به صورت زیر است. تولید و تجزیه اکوسیستمها ، جریان ماده و انرژی در اکوسیستمها ، چرخه های بیوژئوشیمیایی ، هرمهای اکولوژیک و زنجیره های غذایی، انواع زیستگاهها ، آلودگیهای زیست محیطی .... اکولوژی از بین دانشهای بشر تنها رشته ای که به عواقب علم و تکنولوژی می اندیشد و نگران افزایش علم و دخالت انسان در محیط است. جمعی اکولوژی را "علم ضد علم" نامیده اند چون سعی دارد نقش ترمز را روی ماشین علم و قدرت انسان بازی کند.
● تقسیمات اکولوژی
اکولوژی را بر مبنای شرایط مطالعه به دو بخش می توان تقسیم کرد.
▪ اتواکولوژی (Autoecology)
از دید مکتب فرانسوی اگر یک موجود زنده به تنهایی در ارتباط با محیط مطالعه شود و هیچگونه رابطه ای با موجودات زنده دیگر در محیط نداشته باشد این نوع مطالعه اتواکولوژی است. مثلا گیاهان در مناطق نزدیک قطب یا در بیابانها در فواصل بسیار دور از همدیگر رشد و زندگی می کنند و عملا هیچگونه ارتباط زیستی اعم از حمایت یا رقابت با همدیگر ندارند، مطالعه در چنین محیطهایی داخل بحث اتواکولوژی قرار دارد. در مکتب آمریکایی اگر موجود زنده ای به حالت منفرد و یا عده ای از افراد متعلق به یک گونه واحد در رابطه با محیط بررسی شوند این مطالعه اتواکولوژی است.
▪ سین اکولوژی (Synecology)
وقتی موجود زنده در کنار موجودات زنده دیگر اعم از اینکه به گونه واحد یا گونه های متعددی متعلق باشند، زندگی کند، مطالعه اکولوژی چنین موجودی در محدوده بحثهای سین اکولوژی می باشد. یا به عبارت دیگر اگر موجود یا موجودات زنده در جمع سایر موجودات زنده مورد بررسی قرار گیرد. مطالعه از نوع سین اکولوژی است. مثلا مطالعه یک درخت بلوط یا درختان بلوط در یک جنگل و در جمع سایر گیاهان و جانوران.
● تفاوت اکولوژی و فیزیولوژی گیاهی
تفاوت اساسی اکولوژی و فیزیولوژی گیاهی این است که دانش فیزیولوژی اثرات فرد فرد عوامل محیط را در شرایط آزمایشگاهی بر روی پدیده های حیاتی بررسی می کند. به این معنی که کلیه عوامل محیط را مصنوعا و در یک حد ثابت در آزمایشگاه ایجاد می نماید و آنگاه اثرات نوسان یک عامل را بر روی پدیده های زیستی مطالعه می کند. ولی دانش اکولوژی اثرات عوامل محیط را در شرایط طبیعی در روی موجودات زنده بررسی می نماید.
فرق اساسی شرایط آزمایشگاهی و طبیعت در این نکته است که وقتی یکی از عوامل محیط در طبیعت تغییر می کند، عده ای از عوامل و شرایط دیگر محیط به تبعیت از همان عامل نوسان می کنند. به همین لحاظ دشواری بسیار مهم مطالعات اکولوژی پیچیدگی شرایط مطالعه است. به علاوه اکولوژی به اثرات موجودات زنده در روی محیط نیز عمیقا توجه دارد.
● مباحث مورد بحث در اکولوژی عمومی
▪ اکوسیستم
کلیه موجودات زنده یک ناحیه مفروض را که با محیط فیزیکی خود در کنش متقابل هستند. بطوریکه جریان انرژی در آن موجب پیدایش ساختمان مشخص تغذیه ای ، تنوع زیستی و گردش مواد گردد و چرخه دقیقا یا تقریبا بسته برای انتقال مواد بین محیط و موجودات زنده برقرار گردد که تثبیت و انتقال انرژی خورشید را ممکن سازد، اکوسیستم نامیده می شود. مباحثی که در داخل اکوسیستم بحث می شود شامل این موارد است. اجزای اکوسیستم ، فاکتورهای محیطی و شیمیایی در اکوسیستم ، تولید و تجزیه در اکوسیستم ، جریان ماده و انرژی در داخل اکوسیستم ، تولیدات غذایی در اکوسیستم ، زنجیره های غذایی و شبکه غذایی و هرمهای اکولوژیکی.
● اصول کلی در مورد مطالعه محیط
یکی از این اصول میدان اکولوژی یا نیش اکولوژی می باشد. منظور از میدان اکولوژی یک موجود زنده مجموعه ای از شرایط محیط است که موجود زنده در طبیعت تحت آنها زندگی می کند. در این محدوده باید دامنه نوسان محیط و اثرات آنرا در روی پدیده های حیاتی بررسی و مشخص کنیم. از اصول دیگر می توان به عوامل محدود کننده اشاره کرد. در این مورد دو قانون مینیمم و تحمل بحث می شود.
قانون مینیمم می گوید که عنصر غذایی که کمترین مقدار را در محیط زندگی جاندار حائز است میزان رشد و نمو آن را تعیین می کند. قانون مینیمم در طبیعت حکومت می کند. قانون تحمل می گوید که وفور و یا شدت عوامل اکولوژیکی می توانند مرزها و امکانات رشد و زندگی جانداران را محدود و معین سازند. در این مقوله تطابق موجودات زنده با عوامل محدود کننده ، شرایط مناسب یا Optimal در ارتباط با عوامل محدود کننده بحث می شود.
● جمعیت
مفهوم و معنای کلمه جمعیت برای اذهان همه مردم آشناست. وقتی می گوییم جمعیت ایران ، منظور همه ایرانیانی است که در یک زمان معین در کشور ایران زندگی کرده یا می کنند. از نظر اکولوژی نیز تعریف جمعیت اساسا بر این مبنا است. جمعیت مجموعه افراد متعلق به یک گونه است که در یک فضای معین و در یک زمان مشخص زندگی می کنند. زندگی موجودات در حالت انفرادی و اجتماعی عمیقا باهم تفاوت است. بررسی جوامع زنده بخش مهمی از دانش اکولوژی را تحت عنوان سین اکولوژی تشکیل می دهد.
● آلودگیهای محیط زیست
ورود هر نوع ماده خارجی به آب ، هوا و خاک به میزانی که کیفیت فیزیکی ، شیمیایی یا بیولوژیکی اجزای محیط را تغییر داده و به حال موجودات زنده مضر باشد، آلودگی نام دارد. مباحثی مرتبط که در اکولوژی مطرح می شود شامل مواد آلاینده طبیعی ، مواد آلاینده مصنوعی ، تقسیم بندی آلودگیها ، اثرات مواد آلاینده و آلودگی توسط مواد رادیواکتیو می باشد.
● زیستگاهها
زیستگاهها به مکانهایی اطلاق می شود که موجود زنده گیاهی و جانوری در آنجا زندگی می کنند. فاکتورهای زیادی تعیین کننده نوع زیستگاه موجودات زنده است. زیستگاهها ۴ نوع هستند: زیستگاههای خشکی ، زیستگاههای آبی ، زیستگاههای هوایی و زیستگاههای زیرزمینی. که مطالعه این محیطها و موجودات در آنها در محدوده علم اکولوژی قرار دارد.
● ارتباط اکولوژی با سایر علوم
اکولوژی با رشته های فیزیولوژی گیاهی ، گیاه شناسی ، جانور شناسی ، ژنتیک و میکروبیولوژی در ارتباط است.
نظرات شما عزیزان:
????????: اکولوژِی طبیعی, ,
